وضعیت زندگی بازماندگان زلزله بم

نظر به اهمیت کمک‌رسانی به‌موقع و مداخله فوری بلافاصله پس از بروز بلاهای طبیعی به‌ویژه حوادثی که با خسارت‌ها و تلفات جانی گسترده همراه هستند؛ و نیز ضرورت اقدامات کوتاه و بلند مدت، در پیش‌گیری از پیامدهای زیان‌بار روان‌شناختی و اجتماعی ناشی از این‌گونه حوادث، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت زندگی بازماندگان زمین‌لرزه بم و میزان رضایت آن‌ها از اقدامات صورت‌گرفته در چند هفته پس از بروز زمین‌لرزه یاد شده انجام شده است. در این پژوهش که از نوع زمینه‌یابی است به منظور ارزیابی وضعیت زندگی خانواده‌ها و سنجش نیازهای آنان، با 363 تن از سرپرست خانوارها (203 زن و 160 مرد)، مصاحبه‌هایی مکالمه‌گونه به عمل آمد که افراد به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ـ تصادفی از میان کل بازماندگان ساکن در چادرهای نصب شده در شهرستان بم انتخاب شده بودند. برای گردآوری داده‌ها یک پرسش‌نامه چهار بخش (الف: ویژگی‌های جمعیت‌شناختی؛ ب: وضعیت محل زندگی؛ ج: وضعیت روانی ـ اجتماعی؛ د: نظر افراد درباره کمک‌های دریافتی) و پرسش‌نامه‌ای دیگر که دارای 6 پرسش آزاد (درباب بازسازی منطقه آسیب‌دیده، مدیریت افراد محلی و افراد غیربومی، همچنین افراد دولتی) به کار برده شد. داده‌های گردآوری شده به کمک روش‌های آمار توصیفی تحلیل و ارائه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیش‌ترین درصد افراد شرکت‌کننده در این بررسی، در گروه سنی 21-30 سال قرار داشتند و متأهل، دارای تحصیلات متوسطه و خانه‌دار بودند. درصد بالایی از آن‌ها از نظر دسترسی به امکانات و تسهیلات اولیه نظیر آب سالم بهداشتی، مواد غذایی، وسایل پخت‌وپز، دست‌شویی و توالت، صابون و مواد پاک‌کننده بهداشتی، وسایل خواب و چادر محل اقامت رضایت نداشتند و با رضایتی در حد متوسط داشتند. همچنین بسیاری از افراد این بررسی، از نظر امکانات آموزشی، فرهنگی، شغلی و تفریحی دچار مشکلات و محدودیت‌های جدی بودند به طوری که درصد بالایی از آنان هیچ‌گونه دسترسی به روزنامه، کتاب و دوره‌های آموزشی نداشته و فاقد برنامه‌های مربوط به فعالیت‌هایی بدنی و اجتماعی بوده‌اند. افزایش مشکلات روانی ـ رفتاری پس از بروز حادثه یاد شده و میزان سوء‌مصرف مواد از یافته‌های دیگر این بررسی بوده است. یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده اهمیت توجه به وضعیت زندگی بازماندگان و فراهم کردن هرچه بیشتر امکانات اولیه زندگی و نیز تسهیلات آموزشی، فرهنگی، تفریحی، خدمات بهداشتی، بهداشت روانی و بالاتر از آن امکانات شغلی و ایجاد کار است.